Een katoenen jas: van land tot winkel

Katoen is een veel voorkomende stof in textiel. Ook in jassen wordt deze grondstof veel gebruikt. Bijna 40 procent van al het textiel bevat deze grondstof. China is de grootste producent ter wereld, met de Verenigde Staten en India op z’n hielen. Hoe wordt katoen eigenlijk gemaakt? Wat zijn de voordelen? En is het milieuvriendelijk?

Hoe wordt katoen gemaakt?

Katoen wordt gemaakt van de katoenplant. Na de bevruchting van de plant komen op een gegeven moment de rijpe vruchten van de plant open. Dan komen ruim een half miljoen katoenharen naar buiten. Dan verspreiden sterke eencellige haren van cellulose de zaden. De haren zorgen ervoor dat de wind het zaad te pakken krijgt en het zich verspreid.

Zover komt het niet, omdat we katoen willen gebruiken in textiel. Een grote machine rukt de bossen haar van de plant. Dat gaat aan de lopende band: een plukmachine haalt zo 80.000 kilogram per dag binnen. In arme landen plukt de katoenboer nog zelf met de hand. Zij halen zo’n 200 kilogram per dag binnen.

Textiel maken in een fabriek

De katoenbollen gaan naar een fabriek, waar het zaad van het pluis wordt gescheiden. Dat gebeurt meestal in hetzelfde land als waar het geteeld is. Het pluis gaat een droger in, zodat het vocht uit de vezels verdampt. Op die manier worden de haren sterker. Alle plantenresten die niet in textiel thuishoren, worden eruit gehaald. Daarna wordt het katoen ontpit met een machine. Een grote kam trekt als het ware de katoenvezels door kleine gaatjes waar het zaad niet door past. Zaad en vezels worden dan gescheiden.

Tegenwoordig werkt dat allemaal met machines, maar vroeger moest het met de hand. Je kunt je voorstellen dat arbeiders de hele dag bezig waren om een halve kilogram katoenpluis te ontpitten.

Wat gebeurt er dan precies met alle gescheiden producten? Alle resten worden gebruikt. Zo worden zaadhulzen gebruikt voor veevoer of voor brandstof. De zaden zelf kunnen worden gebruikt als zaaimateriaal. En de olie die eruit wordt geperst komen we nog tegen in mayonaise, margarine of bakolie. Daarnaast vinden we het in cosmetica, rubber en zeep.

Lange katoenvezels gebruiken

De lange katoenvezels zijn van de katoenplant het belangrijkste, als het gaat om het fabriceren van een jas. Dit zijn de grondstoffen voor textiel. Ze worden gescheiden van de korte katoenvezels. De korte vezels zien we dan later terug in bijvoorbeeld papier. Van de lange vezels wordt kleding gemaakt, zoals shirts, truien en jassen.

De rit van het buitenland naar Nederland

Het verwerken van katoenvezels gebeurt overal ter wereld. Via tussenhandelaren komen de lange vezels bij spinnerijen terecht. Daar zitten alle lange draden dan nog door elkaar. De draden moeten dus ontklost worden. Dat doet een spinnerij met een grote machine. Spinnen veranderen door het ontwarren van de kluwen in garen. Die draden zijn wat er nodig is om lappen stof te weven en te verdelen.

Daarvoor moeten ze eerst gewassen, gebleekt en geverfd worden. Daarna moet het kreukvrij en antimicrobieel worden gemaakt. Daarna verwerkt de industrie de lappen tot t-shirts, lakens en, uiteraard, jassen. Voordat het katoen ons heeft bereikt, heeft het al een wereldreis van 17.000 kilometer achter de rug. Dat zijn behoorlijk wat kilometers.

Is katoen milieuvriendelijk?

We moeten er eerlijk over zijn: katoen is niet erg milieuvriendelijk. Om katoen te verbouwen gebruikt de katoenboer bijvoorbeeld veel water en mest. Om één spijkerbroek te maken, is zo’n 10.000 liter water nodig. Daarnaast is de uitstoot van CO2 bij de productie van katoen groot.

Gelukkig is er een oplossing om de wereld te verbeteren. Je kunt katoenen kleding namelijk makkelijk ruilen of lenen, omdat het relatief lang goed blijft. Daarnaast kun je ervan uitgaan dat als je een katoenen jas koopt, je er jaren mee kunt doen: het is een hele sterke stof.

De voordelen van katoen

Katoen heeft natuurlijk ook andere voordelen: het is een heel bewerkbaar materiaal. Daardoor kunnen fabrikanten veel verschillende soorten jassen van deze stof maken. De kans is groot dat er een jas tussen zit die past bij jouw smaak. Daarnaast is katoen kreukvrij, vlekwerend, waterafstotend en krimpvrij. Je ziet op het labeltje van de jas wat de eigenschappen precies zijn.

Katoen wordt ook wel eens gemengd met andere stoffen. Maar: hoe hoger het percentage katoen, des te natuurlijker de jas is. Je bepaalt zelf of je voor een 100% katoenen jas kiest, of dat je liever een jas koopt met iets meer beweging in de jas. Dan kun je het best voor een jas met katoen en elastaan kiezen. Je vindt de specificaties online, bij iedere jas.

Perfect voor in de zomer en de winter

Een katoenen jas is perfect voor in de zomer en de winter. Dat komt doordat de kleine vezels in het katoen een goede warmtegeleider zijn. In de zomer kan het voor verkoeling zorgen, terwijl het je in de winter lekker warm houdt.

Zweet je bijvoorbeeld in de zomer? Dan neemt de jas het vocht op, zonder dat je je direct oververhit of bezweet voelt. Katoen kan zelfs tot 20 procent van het eigen gewicht aan vocht opnemen, voordat het materiaal nattig aanvoelt.

Veelgestelde vragen over katoen

🧼 Hoe was je katoen?

Het is niet moeilijk katoen te wassen, maar je moet wel opletten. Het kan namelijk behoorlijk snel krimpen. Je kunt je katoenen jas daarom het best op 30 tot 40 graden wassen. Let ook goed op met kleuren. Bij de eerste paar wasbeurten kan de jas wel afgeven. Dat is normaal bij katoen.

♻️ Kun je een katoenen jas hergebruiken?

Je kunt een katoenen jas perfect hergebruiken. Ruil deze voor een andere jas met iemand anders, leen de jas uit of breng deze naar de kringloop als je het wilt afdanken. Katoen is een sterke grondstof, dus de jas kan echt jaren goed blijven. Zonde om het weg te gooien als je deze niet meer gebruikt!

🤔 Wat is het verschil tussen biologisch katoen en gewoon katoen?

Biologisch katoen lijkt in alles op gewoon katoen, maar kent een groot verschil. Biologisch katoen is namelijk geteeld zonder het gebruik van landbouwgif als pesticiden. Pesticiden zorgen ervoor dat katoenplanten niet worden aangetast door beestjes, maar het is niet goed voor het katoengewas, het milieu en de lokale bevolking. Daarom is biologisch katoen eigenlijk een betere keuze.

🌐 Waar komt katoen vandaan?

Katoen komt voornamelijk uit China. Het is verantwoordelijk voor 25,5 miljoen balen per jaar. Daarna zijn de Verenigde Staten met 17,6 miljoen balen per jaar en India met 12,5 miljoen balen per jaar de belangrijkste producenten. Voordat het eindproduct in Nederland is, heeft het dus al een behoorlijke reis gemaakt.

💡 Hoe weet ik of een katoenen jas duurzaam is?

Als je mens en milieu belangrijk vindt, kun je letten op de duurzaamheid van de jas. Er is een keurmerk voor biologische, duurzame katoenen jassen. Zo is er bijvoorbeeld het Fairtrade Cotton keurmerk. Dat keurmerk geeft onder meer aan dat de katoenboer een eerlijke prijs heeft ontvangen voor zijn harde werk, en dat er zo milieuvriendelijk mogelijk wordt gewerkt.