10 koudste winters in Nederland

Tegenwoordig is het niet meer zo koud in Nederland. De winters waren vroeger veel kouder dan nu. Een Elfstedentocht kwam vroeger nog vaak voor, maar tegenwoordig kunnen we er alleen nog over dromen. De winters zijn steeds minder streng en duren ook steeds minder lang. De echte winter lijkt steeds meer plaats te maken voor de herfst. In dit artikel bespreken we de 10 koudste jaartallen van Nederland ooit.

Overzicht van de 10 koudste jaartallen

Informatie over de 10 koudste winters

Maar dat is niet altijd zo in Nederland geweest. We hebben de tien koudste winters waarin je maar beter wel een winterjas kon dragen op een rijtje gezet.

10: De winter van 1956

De winter van 1956 was een opmerkelijke winter die recordkoud werd. Dat terwijl in eerste instantie de winter weinig voor leek te stellen. December verliep zelfs op dezelfde manier als nu: nat, koud, zacht en onstuimig. Schaatsen zou er niet meer in zitten. Maar vanuit Scandinavië kwam een hogedrukgebied neerzetten, terwijl vanuit de Middellandse Zee de luchtdruk laag was. Er stak een storm op, waardoor extreem koude lucht onze kant werd opgeblazen.

Het resultaat: binnen één nacht werd het erg koud. Dit is wat meteorologen transportkou noemen. Op 30 januari 1956 waren er sneeuwstormen en daalde de temperatuur. Aan het einde van de maand was er strenge vorst en bleef het in februari tot wel tien graden vriezen.

9: De winter van 1970

De winter van 1969 op 1970 was erg koud, maar het begon vrij warm in november. Tussen december en februari ontstond er een ijsperiode. Alle vaarwegen bevroren, met uitzondering van de grote rivieren. Het was moeilijk voor de schepen om door het ijs te komen. Met name in het noorden en oosten van het land ontstond er veel vorst. In totaal waren er 88 dagen vorstdagen en 18 ijsdagen. Een van de koudste winters in Nederland, gemiddeld gezien.

8: De winter van 1941

Van 1844 op 1845 was één van de koudste winters in Nederland en België ooit gemeten tot aan 1941 aan toe. Het record werd toen verbroken, want het was destijds een van de aller strengste winters van de afgelopen driehonderd jaar. De gemiddelde temperatuur in januari 1942 lag uiteindelijk op -5,1 graden. In dat jaar vond ook de achtste Elfstedentocht plaats. In de Bilt kwam eind januari de temperatuur niet verder dan 11,4 graden. Waarom dan toch 1941 en niet 1942 in de boeken voorkwam? Omdat de vorst vlak voor de jaarwisseling inzette.

7: De winter van 1996

De winter van 1996 was een winter die erg lang duurde. Het was erg zonnig en droog en daardoor erg koud. De winter van 1996 werd de achtste winter van de twintigste eeuw waarbij de temperatuur niet boven nul uitkwam. De kou kwam voor veel Nederlanders hard aan. Sinds 1988, zo’n acht jaar geleden was er geen echte winter meer geweest.

Er was een langdurige ijsperiode. De vorst begon meteen in december, maar keerde steeds weer terug. De scheepvaart lag daardoor regelmatig plat. In het noorden was het veel kouder dan het zuiden. In Noord-Holland, Friesland, de Waddeneilanden en in Groningen was het zelfs even koud als in de horrorwinter van 1963.

6: De winter van 1979

De winter van 1979 was behoorlijk streng. Er waren een flink aantal koude perioden met zeer strenge vorst. Het jaar 1979 ging de boeken in, omdat voornamelijk in de eerste week van januari het behoorlijk koud werd. Tijdens deze winter kwamen sneeuwstormen regelmatig voor, evenals flink wat ijzel. Het werd daarna erg onstuimig, waardoor sneeuwstormen het verkeer in het hele land platlegde.

5: De winter van 1929

November 1928 verliep zeer onstuimig en was er sprake van een kwakkelende wintermaand. Serieuze vorst werd niet verwacht. Maar direct na de jaarwisseling kwam het wel tot vorst. Tot januari was er sprake van een ‘vrij normale winter’. Op de weerkaarten zagen meteorologen wel een verschijnsel: een enorm hogedrukgebied boven de Noordpool en Siberië. De koude lucht verspreidde zich over heel Europa. De kou-inval kwam op 12 februari binnen. Op die dag vond de Leidse Stadhuisbrand plaats: men had de kachels vanwege de kou gewoon laten branden. Daardoor vatte het gebouw vlam en brandde het gebouw geheel uit. Op diezelfde dag vond ook de vierde Elfstedentocht plaats.

4: De winter van 1942

De laagste temperatuur sinds de metingen in 1901 werd in 1942 behaald. Het werd in Winterswijk zelfs 27,4 graden onder nul! Het was een winter van oorlog, volle trams en strijd om te overleven. Aan het begin van de jaren veertig waren koude winters al drie jaar op rij voorgekomen. Het vroor zelfs twee en halve maand aan een stuk door. Er was een groot gebrek aan brandstof tijdens de oorlog, waardoor er amper warmte was. Pasgeboren kinderen liepen dan ook regelmatig longontsteking op.

Daarna volgde er sneeuw, waardoor Nederland in chaos terecht kwam. Er was op sommige plekken soms wel meer dan 40 centimeter sneeuw gevallen. Mensen gebruikten massaal de tram, maar door het grote aantal mensen in de tram vertoonden de trams steeds meer mankementen.

3: De winter van 1940

De winter van 1940 was de eerste winter na het begin van de Tweede Wereldoorlog in Nederland. In dat jaar vond er een Elfstedentocht plaats en waren er plekken met sneeuwduinen tot wel een meter hoog te vinden. Het IJsselmeer was volledig bevroren. Er reden ook geen auto’s meer op de weg, want de weg was één lange schaatsbaan verworden.

Het vroor soms tot wel acht graden onder nul, gecombineerd met harde sneeuw. Daardoor moest men de trein in Hoorn Purmerend zelfs met de hand uitgraven.

2: De winter van 1947

De winter van 1947 was ook een historisch koude. De kolenvoorziening in Europa liep vast vanwege de kou. In Nederland zaten er 500 vrachtschepen vast in het ijs. De dooi trad in, waardoor de Achterhoek en Betuwe onder water kwamen te staan. Een opmerkelijk record: het werd uiteindelijk nog een koude winter met één warme dag, want op 16 januari 1947 werd het opeens 17,2 graden in Maastricht.

1: De winter van 1963

De koudste winter ooit in Nederland was in 1963. In de Bilt werd gedurende de winter 3,4 graden onder nul gemeten. De meest bizarre editie van de Elfstedentocht vond in dit jaar plaats. Er wordt vaak naar teruggekeken als ‘de hel van 1963’. Men legde de Elfstedentocht af onder barre omstandigheden. Het voor maar liefst achttien graden toen de rit verreden werd. Zelfs ‘s nachts warmen mensen nog op het ijs aan het schaatsen.

Met name de gevoelstemperatuur speelde een belangrijke rol. Van de 31 dagen in januari kwamen er maar op drie dagen temperaturen boven de nul graden uit. De winter van 1963 kende maar liefst 19 ijsdagen en 12 dagen met temperaturen onder de tien graden. Een winterjas was in dat jaar zeker geen overbodige luxe!